- Việc làm phi nông nghiệp Mỹ tăng 64.000 trong tháng 11.
- Việc làm tháng 10 giảm 105.000, chủ yếu do mất việc trong khu vực chính phủ liên bang.
- Tỷ lệ thất nghiệp tháng 11 ở mức 4,6%.
- Việc đóng cửa chính phủ khiến số liệu tỷ lệ thất nghiệp tháng 10 không được thu thập đầy đủ.
Thị trường lao động Mỹ – Phục hồi nhưng chưa vững chắc
Tăng trưởng việc làm tại Mỹ đã phục hồi mạnh hơn dự kiến trong tháng 11, sau khi chi tiêu liên quan đến chính phủ bị cắt giảm khiến bảng lương phi nông nghiệp tháng 10 ghi nhận mức giảm mạnh nhất trong gần 5 năm. Điều này cho thấy thị trường lao động chưa suy yếu nghiêm trọng, dù nền kinh tế đang đối mặt nhiều bất định.
Sự bất ổn này phần lớn xuất phát từ chính sách thương mại cứng rắn của Tổng thống Donald Trump, với các biện pháp áp thuế nhập khẩu quy mô lớn. Doanh nghiệp đang phải điều chỉnh hoạt động trong môi trường chi phí cao và nhu cầu khó đoán hơn.
Báo cáo của Bộ Lao động Mỹ cho thấy số việc làm phi nông nghiệp tăng 64.000 trong tháng 11, đảo chiều so với mức giảm 105.000 việc làm trong tháng 10. Mức giảm tháng 10 chủ yếu đến từ khu vực chính phủ liên bang, không phải khu vực tư nhân.
Các nhà kinh tế cho rằng để đánh giá chính xác “sức khỏe” thị trường lao động, cần tập trung vào việc làm khu vực tư nhân. Trong ba tháng gần nhất, khu vực này tạo trung bình khoảng 75.000 việc làm mỗi tháng, mức được xem là đủ để Fed chưa cần vội cắt lãi suất thêm.
Theo bà Kathy Bostjancic (Nationwide), số liệu việc làm tư nhân tương đối ổn định ủng hộ kịch bản Fed tạm dừng chu kỳ cắt giảm lãi suất trong thời gian tới.
Tỷ lệ thất nghiệp bị “nhiễu” bởi đóng cửa chính phủ
Tỷ lệ thất nghiệp tháng 11 được công bố ở mức 4,6%, cao nhất trong hơn 4 năm. Tuy nhiên, Cục Thống kê Lao động Mỹ (BLS) thừa nhận số liệu này bị ảnh hưởng kỹ thuật do đợt đóng cửa chính phủ kéo dài 43 ngày.
Do việc đóng cửa chính phủ, BLS không thể thu thập đầy đủ dữ liệu khảo sát hộ gia đình trong tháng 10, dẫn đến lần đầu tiên kể từ năm 1948 Mỹ không công bố tỷ lệ thất nghiệp tháng 10.
BLS buộc phải điều chỉnh phương pháp tính, dời dữ liệu cũ sang tháng 11 và cảnh báo rằng sai số thống kê trong báo cáo lần này cao hơn bình thường. Tỷ lệ phản hồi khảo sát chỉ đạt 64%, thấp hơn mức trung bình.
Một số nhân viên chính phủ có thể đã tự khai báo là thất nghiệp trong thời gian khảo sát tháng 11, khiến tỷ lệ thất nghiệp bị đẩy lên cao hơn thực tế. Theo Stephen Stanley (Santander), BLS không can thiệp điều chỉnh phản hồi cá nhân.
Số liệu cho thấy lượng lao động chính phủ trong khảo sát hộ gia đình giảm mạnh 503.000 người từ tháng 9 đến tháng 11. Nhiều chuyên gia cho rằng tỷ lệ thất nghiệp có thể giảm trở lại trong tháng 12 khi yếu tố kỹ thuật này biến mất.
Michael Feroli (J.P. Morgan) nhận định rằng sau khi loại trừ yếu tố kỹ thuật, tỷ lệ thất nghiệp thực tế chỉ tăng nhẹ, chứ không xấu như con số công bố.
Fed, chính sách kinh tế và tác động thị trường
Trong bối cảnh thị trường lao động có dấu hiệu chậm lại, Fed tuần trước đã cắt giảm lãi suất thêm 25 điểm cơ bản, đưa lãi suất điều hành về vùng 3,50%–3,75%. Tuy vậy, Fed phát tín hiệu sẽ không vội nới lỏng thêm, khi vẫn chờ đợi các dữ liệu kinh tế rõ ràng hơn để đánh giá xu hướng tăng trưởng và lạm phát.
Chủ tịch Fed Jerome Powell cảnh báo thị trường lao động đang đối mặt rủi ro suy giảm, đặc biệt sau ước tính sơ bộ cho thấy số việc làm tạo mới trong 12 tháng qua thấp hơn tới 911.000 so với báo cáo trước đó. BLS dự kiến công bố bản điều chỉnh chính thức vào tháng 2 và đồng thời thay đổi mô hình “birth–death”, nhằm phản ánh chính xác hơn tác động từ các doanh nghiệp mới thành lập và đóng cửa – yếu tố từng khiến dữ liệu bị sai lệch.
Đà hạ nhiệt của thị trường lao động còn thể hiện qua tăng trưởng tiền lương chậm lại, với thu nhập bình quân theo giờ chỉ tăng 3,5% so với cùng kỳ, mức thấp nhất kể từ tháng 5/2021. Điều này có thể góp phần giảm áp lực lạm phát nhưng lại tiềm ẩn rủi ro đối với tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế. Trên thị trường tài chính, chứng khoán Mỹ giảm điểm, lợi suất trái phiếu đi xuống và đồng USD suy yếu, phản ánh tâm lý thận trọng của nhà đầu tư trước triển vọng kinh tế và chính sách tiền tệ trong thời gian tới.
Nhìn chung, các dữ liệu mới cho thấy thị trường lao động Mỹ đang phục hồi nhưng thiếu bền vững, khi đà tạo việc làm chủ yếu đến từ khu vực tư nhân trong bối cảnh doanh nghiệp ngày càng thận trọng trước chi phí cao và bất ổn chính sách. Tỷ lệ thất nghiệp tăng lên mức cao nhất 4 năm phần nào bị nhiễu bởi yếu tố kỹ thuật từ việc đóng cửa chính phủ, do đó chưa phản ánh đầy đủ xu hướng thực tế. Trong bối cảnh này, Fed có thêm dư địa để tạm dừng chu kỳ nới lỏng, chờ tín hiệu rõ ràng hơn từ dữ liệu lao động và lạm phát, trong khi thị trường tài chính tiếp tục biến động thận trọng trước rủi ro tăng trưởng và điều chỉnh chính sách trong thời gian tới.
Từ bối cảnh kinh tế trên, giá vàng nhiều khả năng tiếp tục được hỗ trợ trong trung hạn, khi thị trường lao động Mỹ chậm lại nhưng chưa suy yếu rõ rệt, buộc Fed phải duy trì lập trường thận trọng và không vội thắt chặt chính sách. Những nhiễu động trong dữ liệu việc làm cùng rủi ro tăng trưởng và bất ổn chính sách khiến nhu cầu trú ẩn vẫn hiện hữu, giúp vàng giữ nền giá cao. Tuy nhiên, khi Fed tạm dừng nới lỏng và lợi suất thực chưa giảm mạnh, đà tăng của vàng có thể không quá dốc, mà nghiêng về kịch bản tích lũy, giằng co trong ngắn hạn trước khi hình thành xu hướng rõ ràng hơn.
